Legendy i ikony kina #8 – Al Pacino

Po drobnej przerwie wracamy do cyklu. Kolejną osobą będzie jeden z najlepszych żyjących aktorów, przedstawiciel jednego z najwybitniejszych pokoleń aktorskich w historii kina. Przed państwem Michael Corleone, Serpico, Tony Montana, Frank Slade, Carlito Brigante, Ryszard III, Shylock i sam Lucyfer we własnej osobie – Alfred James Pacino.

Urodził się 25 kwietnia 1940 roku w nowojorskim Harlemie. Jego dziadkowie od strony matki pochodzili z… Corleone na Sycylii. Gdy miał dwa lata, jego rodzice rozwiedli się i przeniósł się z matką na niesławny wtedy Bronx. Nie był zbyt zdolnym i pilnym uczniem, marzył o karierze baseballisty. Palić zaczął w wieku dziewięciu lat (rzucił dopiero w 1994 roku, kiedy doszedł do 4 paczek dziennie), w wieku trzynastu – popijać i popalać marihuanę. Wdawał się często w bójki. Był nawet aresztowany. Szkołę rzucił w wieku 17 lat, po czym zaczął łapać się prostych, słabo płatnych prac. Już jako nastolatek próbował dostać się do Actors Studio, występował też w amatorskich teatrach. W końcu trafił Herbert Berghof Studio. Był często bezdomny, sypiał u przyjaciół, w teatrach, ale też na ulicy.

Kiedy miał 22 lata, zmarła jego matka. Rok później – ukochany dziadek. Mniej więcej w tym samym czasie dostał się wreszcie do szkoły Lee Strasberga, która pomogła mu bardzo jako artyście i człowiekowi. Wielokrotnie wyrażał się ciepło zarówno o studiu, jak i o samym jego dyrektorze. Teraz, wspólnie z Ellen Burstyn i Herveyem Keitelem, nim zarządza.

W 1967 roku zaczął, nieprzerwaną do dziś, karierę w teatrze. Jest jednym z niewielu amerykańskich aktorów filmowych, który regularnie pojawia się na Broadwayu i Off-Broadwayu. Szybko został zauważony, najpierw przez swojego agenta i wieloletniego przyjaciela, Martina Bregmana, potem przez krytykę. Zaczął otrzymywać wiele nagród i dostawać coraz lepsze role, m. in. szekspirowskiego Ryszarda III. Dwa lata później pojawił się w swoim pierwszym filmie: "Ja, Natalie". Pierwszą dużą rolę zagrał w 1971 roku w "Panic in Needle Park". A potem przyszedł przełom: został Michaelem Corleone (to na planie "Ojca chrzestnego" poznał Diane Keaton, z którą był później związany przez wiele lat). Wściekł się, kiedy nominowano go za ten film do Oscara w kategorii "Najlepszy aktor drugoplanowy", a Brando w kategorii "Najlepszy aktor pierwszoplanowy", skoro to Pacino miał w filmie właściwie główną rolę i miał więcej czasu ekranowego. Zbojkotował ceremonię, zresztą tak samo jak Brando.

Później nastąpił sznur znakomitych ról: 1973: "Strach na wróble" i "Serpico"; 1974: "Ojciec chrzestny II"; 1975: "Pieskie popołudnie"; 1977: "Bobby Deerfield"; 1979: "…I sprawiedliwość dla wszystkich". Dekadę zakończył z czterema nominacjami do Oscara. Rok 1980 nie był już tak dobry – obydwa filmy, "Zadanie specjalne" i "Autor! Autor!" nie zostały dobrze przyjęte. Jednak trzy lata później zagrał kolejną świetną, kultową rolę: Tony'ego Montany w "Człowieku z blizną". Potem, do końca lat osiemdziesiątych skupiał się bardziej na teatrze. Wystąpił tylko w słabej "Rewolucji" z 1985 roku i w niezłym "Morzu miłości" pod koniec dziesięciolecia.

Lata 90. to w jego karierze okres ról dobrych i świetnych. W 1990 zagrał Big Boya Caprice w "Dicku Tracym" i wrócił do roli Michaela Corleone w "Ojcu chrzestnym III"; w 1991 pojawił się z Michelle Pfeiffer w kameralnym "Frankie i Johnny"; w 1992 brawurowo wcielił się w rolę ślepego weterana wojennego w "Zapachu kobiety" oraz zagrał w ekranizacji hitu Broadwayu, "Glengarry Glen Ross" razem z plejadą znamienitych aktorów – był to też rok, w którym jako drugi aktor w historii był nominowany do Oscara zarówno za rolę pierwszo-, jak i drugoplanową; w 1993 był Carlitem Brigante w "Życiu Carlita"; w 1995 spotkał się po raz pierwszy z Robertem De Niro w "Gorączce" i zagrał w małym, nieznanym u nas "Two Bits"; w 1996 szukał "Sposobu na Ryszarda", zastanawiając się w swoim paradokumentalnym filmie jak sprzedać swego ukochanego Szekspira współczesnym Amerykanom; w 1997 został Szatanem w "Adwokacie diabła" i partnerował Johnny'emu Deppowi w "Donniem Brasco"; w 1999 pojawił się z Russelem Crowem w "Informatorze" i zagrał trenera futbolu amerykańskiego w "Męskiej grze".

Po pracowitej końcówce lat 90. nasz bohater tygodnia postanowił trochę odpocząć i skupić się na graniu w bardziej kameralnych produkcjach. Zaczął od wyreżyserowanego przez siebie "Chinese Coffee", ekranizacji sztuki Iry Lewisa. W 2002 wystąpił w znakomitej "Bezsenności" Nolana. Potem była "Simone", film ciekawy, ale nie porywający – przeszła bez echa. Następnie zagrał w "Ludziach, których znam" i "Rekrucie" oraz w… "Gigli" (robiąc przysługę przyjacielowi). Reputację poprawił sobie w mini-serialu HBO "Anioły w Ameryce" (ekranizacja głośnej sztuki Tony'ego Kuschnera), w którym zagrał umierającego na AIDS dawnego współpracownika McCarthy'ego, Roya Cohna. Dostał za tę rolę nagrodę Emmy, co uczyniło go dziewiątym aktorem, który zdobył "aktorską potrójną koronę": najważniejsze nagrody w trzech różnych mediach – Oscara za film, Emmy za telewizję oraz Tony za teatr. W 2004 roku zagrał Shylocka w "Kupcu weneckim", na nowo interpretując tę rolę i łagodząc antysemicki wydźwięk sztuki oraz wystąpił z Matthew McCounagheyem w "Podwójnej rozgrywce". Kolejne lata to "88 minut" (dobra rola w słabym filmie), "Ocean's 13" (zjechany przez krytykę), kolejny film z De Niro, "Zawodowcy" (słaby). Obecne dziesięciolecie zaczął rolą telewizyjną, w serialu biograficznym o Jacku Kevorkianie, lekarzu i zwolenniku eutanazji, zwanym "Dr. Death". W zeszłym roku zagrał w nienajlepszej "Sprawie zamkniętej", dostał Złotą Malinę za rólkę w "Jack&Jill" oraz wyreżyserował ekranizację "Salome", sztuki Oscara Wilde'a, pokazywaną tylko na festiwalach i specjalnych pokazach. Według IMdB ma kilka projektów w zanadrzu, wliczając w to kolejną szekspirowską rolę, króla Leara – na tę produkcję czekam z niecierpliwością.

Jeśli chodzi o życie prywatne, jest bardzo dyskretny i skryty. Nigdy się nie ożenił. Poza głośnym, długim i skomplikowanym związkiem z Keaton (z przerwami trwał do początku lat 90.), wiadomo tylko o kilku jego partnerkach, raczej w jego wieku lub niewiele młodszych, które były aktorkami lub nauczycielkami aktorstwa. Ojcem został późno, w 1989 (córka) i w 2001 roku (bliźniaki, syn i córka).